ΟΞΕΟΦΙΛΟΣ

 

O γαλακτοβάκιλλος Lactobacillus acidophilus (οξεόφιλος) είναι το κύριο είδος ευεργετικών βακτηρίων που βρίσκονται στο λεπτό έντερο. Υπάρχει επίσης στον κόλπο της γυναίκας, πράγμα απολύτως φυσικό και επιθυμητό, αφού η εκεί παρουσία του βοηθάει στον έλεγχο των επιβλαβών βακτηρίων και μυκήτων.

O οξεόφιλος, όπως και όλοι οι γαλακτοβάκιλλοι (υπάρχουν τουλάχιστον 56 είδη), είναι κατά Gram θετικό, αναερόβιο, κατά βάση, βακτήριο, υπό δεδομένες συνθήκες όμως μπορεί να γίνει αερόβιο. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί μπορεί να στερήσει το οξυγόνο από επιβλαβείς αερόβιους μικροοργανισμούς. Όπως υπονοεί και η λέξη “αερόβιος”, το οξυγόνο είναι απαραίτητο για την επιβίωση των οργανισμών αυτών.

OΞΕOΦΙΛOΣ ΚΑΙ ΠΕΠΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

O οξεόφιλος είναι ουσιώδους σημασίας για την υγεία του γαστρεντερικού συστήματος, γενικά, και για την καλή πέψη ειδικότερα, δεδομένου ότι παράγει ένζυμα που διευκολύνουν την πέψη των πρωτεϊνών, των λιπών και, κυρίως, των γαλακτοκομικών προϊόντων.

Πράγματι, ο οξεόφιλος παράγει το ένζυμο λακτάση που είναι απαραίτητο για την πέψη (υδρόλυση) της λακτόζης, ενός δισακχαρίτη που βρίσκεται στο γάλα. Σε αρκετά άτομα η έκκριση λακτάσης από τους αδένες του λεπτού εντέρου είναι ανεπαρκής, με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν συμπτώματα, όπως αέρια και διάρροια, μετά την κατανάλωση γάλακτος και (σπανιότερα) γαλακτοκομικών προϊόντων.

Σε κλινική μελέτη με πάσχοντες από δυσπεψία, οφειλόμενη σε δυσβακτηρίωση (δυσβίωση) χορηγήθηκε οξεόφιλος σε κάψουλες. Ταχύτερα αποτελέσματα είχαν οι ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε αντιβίωση, οι οποίοι παρουσίασαν αποκατάσταση της πεπτικής λειτουργίας μετά 3-4 μέρες από τη διακοπή των αντιβιοτικών. Άλλοι ασθενείς με συμπτώματα κακής πέψης, φουσκωμάτων, αερίων, κοιλιακού πόνου και πίεσης στο υπογάστριο, οι οποίοι δεν είχαν υποβληθεί σε θεραπεία με αντιβιοτικά, παρουσίασαν βελτίωση μετά μία εβδομάδα. Η βελτίωση συνεχίστηκε και μετά δύο εβδομάδες. Βελτίωση επίσης σημείωσαν και οι ασθενείς με δυσανεξία στη λακτόζη (στο γάλα) (Vnitr Lek, 1994, 40:79-83).

Η χορήγηση οξεόφιλου (με συμπληρώματα, με ζωντανό γιαούρτι ή με ειδικό γάλα εμπλουτισμένο με οξεόφιλο) είναι ζωτικής σημασίας για τη θεραπεία οποιουδήποτε τύπου διάρροιας, ιδίως όμως για τη διάρροια που συνδέεται με τη χρήση αντιβιοτικών.

Διπλή-τυφλή μελέτη έδειξε ότι η προληπτική χορήγηση σκευασμάτων οξεόφιλου μπορεί να βοηθήσει στην αποτροπή εμφάνισης διάρροιας σε άτομα που κάνουν θεραπεία με το αντιβιοτικό ampicillin (Amer J Hosp Ρharm, 1979, 36:754-57), ενώ άλλη μελέτη έδειξε ότι το ίδιο συνέβη με βρέφη που υποβάλλονταν σε θεραπεία με το αντιβιοτικό amoxycillin, όταν παράλληλα χορηγήθηκε σε αυτά (στοματικά) θεραπεία με οξεόφιλο (Clin Ter, 1991, 136:409-13).

Στο σημείο αυτό θα επισημάνουμε ότι μέχρι πρόσφατα επικρατούσε η άποψη ότι η θεραπεία με οξεόφιλο θα έπρεπε να αρχίζει μετά το τέλος της θεραπείας με αντιβιοτικά, γιατί η παράλληλη χρήση θα εξουδετέρωνε τον οξεόφιλο, άρα δεν χρησίμευε σε τίποτα.

Όπως, όμως, φαίνεται από τις μόλις αναφερθείσες μελέτες, καθώς και από άλλες πολύ νεότερες, αυτό δεν ισχύει (τουλάχιστον στο βαθμό που πιστευόταν).

Πάντως, ορισμένοι ερευνητές συνιστούν αυξημένες δοσολογίες οξεόφιλου, της τάξεως των 15-18 δις ζωντανών κυττάρων, σε περιπτώσεις παράλληλης χρήσης, η δε χορήγηση αντιβιοτικών και οξεόφιλου να απέχει αρκετά (όσο περισσότερο, τόσο το καλύτερο) κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Σύμφωνα με τους ίδιους ερευνητές, μετά το τέλος της αντιβιοτικής θεραπείας η δοσολογία του οξεόφιλου μπορεί να μειωθεί σημαντικά (1-2 δις ζωντανά κύτταρα την ημέρα ή και λιγότερο).

ΑΝΤΙΒΙOΤΙΚΕΣ ΙΔΙOΤΗΤΕΣ

O οξεόφιλος παράγει φυσικά αντιβιοτικά, τα οποία, όπως έχει αποδειχθεί, εμποδίζουν την ανάπτυξη πάνω από 20 επιβλαβών βακτηρίων. Μέχρι στιγμής έχουν ανακαλυφθεί 5 τέτοια αντιβιοτικά, μεταξύ των οποίων η ασιντολίνη και η ασιντοφιλίνη. Σε αντίθεση με τα συνθετικά αντιβιοτικά, τα φυσικά αντιβιοτικά του οξεόφιλου δεν προκαλούν παρενέργειες.

Εκτός από τις εντερικές βακτηριακές λοιμώξεις που προκαλούν διάρροια, μια άλλη αρκετά συνηθισμένη βακτηριακή λοίμωξη, όπου τα προβιοτικά μπορούν να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο, είναι η λοίμωξη και φλεγμονή της ουροδόχου κύστης (κυστίτιδα).

Η κυστίτιδα προκαλείται συνήθως από το βακτήριο Escherichia coli και είναι πολύ πιο συνηθισμένη στις γυναίκες παρά στους άνδρες (το στόμιο της ουρήθρας στις γυναίκες είναι περισσότερο εκτεθειμένο στους παθογόνους μικροοργανισμούς, ενώ και η απόσταση που έχουν να διανύσουν τα μικρόβια μέχρι την ουροδόχο κύστη είναι πολύ μικρότερη, λόγω του πολύ μικρότερου μήκους της γυναικείας ουρήθρας).

Αν και σε ορισμένες περιπτώσεις η χρήση αντιβιοτικών θεωρείται επιβεβλημένη, όμως συνήθως πολύ πιο μόνιμα αποτελέσματα δίνει η χρήση προβιοτικών, δεδομένου ότι τα αντιβιοτικά διαταράσσουν τη χλωρίδα του κόλπου και δημιουργούν ανθεκτικά στελέχη Ε. coli. Αυτό έχει συχνά σαν αποτέλεσμα να διαδέχεται η μία λοίμωξη την άλλη.

Σε περίπτωση τέτοιων διαδοχικών ουρολοιμώξεων ή, γενικότερα, κάθε φορά που γίνεται αντιβιοτική θεραπεία, είναι καλό να χρησιμοποιείται, τόσο εσωτερικά (στοματικά), όσο και τοπικά, προβιοτική θεραπεία, εισάγοντας στον κόλπο, λίγο πριν τον ύπνο, 1-2 κάψουλες οξεόφιλου και συνεχίζοντας βράδυ παρά βράδυ για δύο εβδομάδες.

O οξεόφιλος όχι μόνο καταπολεμά τα βακτήρια και τον μύκητα Candida albicans που προκαλούν κολπίτιδες, αλλά αποτελεί και την καλύτερη προστασία έναντι της κυστίτιδας. Πράγματι, δημιουργεί μια φυσική ασπίδα προστασίας γύρω από το στόμιο της ουρήθρας που εμποδίζει τα παθογόνα βακτήρια να εισέλθουν σε αυτή και να ταξιδέψουν μέχρι την ουροδόχο κύστη.

Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι ιδιαίτερη σημασία για τις γυναίκες έχει η διατήρηση μιας υγιούς εντερικής χλωρίδας, δεδομένου ότι αυτό βοηθάει σημαντικά στη διατήρηση μιας υγιούς κολπικής χλωρίδας. Πράγματι, η μόλυνση του κόλπου με παθογόνα εντερικά βακτήρια είναι σχετικά εύκολη. Αυτό εξηγεί και γιατί γαλακτοβάκιλλοι, όπως ο οξεόφιλος και το μπιφιδοβακτήριο, λαμβανόμενοι δια του στόματος έχουν προληπτική / θεραπευτική δράση κατά των κολπικών μολύνσεων.

ΑΝOΣOΠOΙΗΤΙΚO ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΤΙΙΙΚΕΣ – ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΕΣ ΙΔΙOΤΗΤΕΣ

O οξεόφιλος συμβάλλει στην παραγωγή ιντερφερόνης, ενισχύοντας έτσι το ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ συμβάλλει αποφασιστικά και στη μείωση των ελεύθερων ριζών που παράγονται εντός του οργανισμού.

Ως γνωστόν, οι ελεύθερες ρίζες, είτε είναι ενδογενείς, είτε εισέρχονται στο σώμα μας από το περιβάλλον (με τον αέρα κλπ) μπορούν να θέσουν σε δεινή δοκιμασία το ανοσοποιητικό μας σύστημα, ιδίως όταν υπάρχουν σε πολύ μεγάλους αριθμούς.

Τα παθογόνα βακτήρια του παχέος εντέρου παράγουν το μεγαλύτερο αριθμό ενδογενών ελεύθερων ριζών. O οξεόφιλος και τα άλλα ωφέλιμα βακτήρια, ελέγχοντας τον αριθμό των παθογόνων βακτηρίων, ελέγχουν επίσης και τον αριθμό των ελεύθερων ριζών που παράγονται από αυτά.

Εξ άλλου, ενώ τα συνθετικά αντιβιοτικά δεν επηρεάζουν τους ιούς, ορισμένες αντιβιοτικές ουσίες που παράγονται από τον οξεόφιλο, όπως η ασιντολίνη, έχουν και αντιιικές ιδιότητες, όπως έδειξαν πειράματα in vitro που διεξήγαγαν ερευνητές (Ι.Υ. Handam και E.M. Mikolajcik) με τον poliovirus και άλλους ιούς. Επιπλέον, ο οξεόφιλος και οι άλλοι γαλακτοβάκιλλοι παράγουν γαλακτικό οξύ και υπεροξείδιο του υδρογόνου (Η2O2), δημιουργώντας ένα περιβάλλον καθόλου ευνοϊκό για τους ιούς και τα μικρόβια.

O οξεόφιλος δίνει καλά αποτελέσματα σε πολλές περιπτώσεις έρπη του στόματος και των γεννητικών οργάνων, αλλά ακόμη, (με μικρότερα ποσοστά επιτυχίας) σε περιπτώσεις έρπη του κερατοειδούς χιτώνα του ματιού. Τα αποτελέσματα εμφανίζονται, κατά κανόνα, σε 1-4 ημέρες.

Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει πραγματική θεραπεία για τον ιό του έρπη, ο οποίος, από τη στιγμή που θα εγκατασταθεί στο σώμα, παραμένει εφ` όρου ζωής, ενεργοποιούμενος κατά διαστήματα, ιδίως όταν το ανοσοποιητικό σύστημα είναι πεσμένο.

Επομένως, εκείνο που μπορεί να επιτύχει η θεραπεία με οξεόφιλο είναι η γρήγορη επούλωση των πληγών και η αδρανοποίηση του ιού για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα. Η επιτυχία είναι τόσο μεγαλύτερη, όσο η νόσος βρίσκεται σε πρωιμότερο στάδιο.

O οξεόφιλος και άλλα προβιοτικά έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες, όπως άλλωστε αναμένεται από κάθε παράγοντα που συμβάλλει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού. Εκτός της γενικής αυτής παρατήρησης, ορισμένοι ερευνητές υποθέτουν ότι, σε μεγάλο βαθμό, οι αντικαρκινικές ιδιότητες του οξεόφιλου οφείλονται στην ικανότητά του να αλλοιώνει τη δομή ορισμένων ενζύμων που παράγονται από επιβλαβή βακτήρια (Clostridium κ.ά.). Τα ένζυμα αυτά φαίνεται ότι έχουν την ιδιότητα να μετατρέπουν προ-καρκινογόνες ουσίες σε καρκινογόνες.

Σε κλινική μελέτη με άτομα που συχνά κατανάλωναν κρέας χορηγήθηκαν συμπληρώματα οξεόφιλου. Oι αναλύσεις κοπράνων έδειξαν ότι τα συμπληρώματα μείωσαν τη δραστικότητα των δυνητικά καρκινογόνων ενζύμων βήτα-γλυκουρονιδάση και νιτρορεδουκτάση (J Nat Canc Inst, 1990, 64(2):255-61).

Σε ανασκόπηση δημοσιευμένων μελετών που έγινε από τον καθηγητή A. Lidbeck στο “European Journal of Cancer Prevention” τον Αύγουστο του 1992, σημειώνεται ότι η χορήγηση γάλακτος που περιείχε καλλιέργεια οξεόφιλου σε ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση του απορροφούμενου ασβεστίου και τη μείωση, τόσο των διαλυτών χολικών κοπρανικών οξέων, όσο και των βακτηριακών κοπρανικών ενζύμων (δύο παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου).

Στην ίδια ανασκόπηση αναφέρεται ότι μελέτες in vitro έδειξαν ότι ο οξεόφιλος και άλλοι γαλακτοβάκιλλοι μπορούν να απορροφήσουν μεταλλαξιογόνες (δυνητικά καρκινογόνες) ουσίες που παράγονται κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος, ενώ κλινικές μελέτες με ανθρώπους έδειξαν ότι ο οξεόφιλος μπορεί να μειώσει σημαντικά την απελευθέρωση μεταλλαξιογόνων ουσιών μετά την κατανάλωση τηγανισμένων φαγητών.

Μελέτες με αρουραίους, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε πειραματική πρόκληση καρκίνου του παχέος εντέρου με τη χορήγηση χημικών καρκινογόνων ουσιών, έδειξαν ότι η χορήγηση συμπληρωμάτων οξεόφιλου καθυστέρησε την έναρξη του καρκίνου (J Nat Canc Inst, 1990, 64(2):263-5).

Mελέτη με πάσχουσες από γυναικολογικούς όγκους, οι οποίες δέχονταν εσωτερική και εξωτερική ακτινοβολία της πυελικής περιοχής, έδειξε ότι η χορήγηση 150ml γάλακτος με καλλιέργεια οξεόφιλου απέτρεψε την εκδήλωση διάρροιας συνδεόμενης με την ακτινοθεραπεία (Clin Radiol, 1998, 39(4):435-7).

ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ – ΠΡOΦΥΛΑΞΕΙΣ

O oξεόφιλος είναι πολύ ασφαλής (όπως και τα προβιοτικά, γενικότερα), χωρίς τοξικότητα. Σε σχετικά σπάνιες περιπτώσεις μπορούν να παρουσιασθούν ήπιες γαστρεντερικές διαταραχές, οι οποίες συνήθως παρέρχονται με την πάροδο των ημερών ή/και τη μείωση των δόσεων. Εάν οι διαταραχές επιμένουν η χρήση πρέπει να διακόπτεται και να ζητείται η συμβουλή ενός εξειδικευμένου ιατρού.

ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ ΟΞΕΟΦΙΛΟ

No Portfolio Item