ΩΜΕΓΑ-3 ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ

Επίσης, μια σειρά από φυτικά έλαια και κυρίως το λινέλαιο (flax seed oil) είναι πλούσια σε Άλφα Λινολενικό οξύ, το οποίο είναι δομικό συστατικό των κυτταρικών μεμβρανών και μπορεί να μετατρέπεται στο σώμα μας σε EPA και DHA.

Τα σπουδαία αυτά λιπαρά οξέα της σειράς ωμέγα-3 έχουν, μεταξύ άλλων, τις παρακάτω ιδιότητες:

ΙΔΙOΤΗΤΕΣ EPA και DΗA

– Είναι ιδιαίτερα ευεργετικά για την υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος.

– Μειώνουν το επίπεδο των τριγλυκεριδίων, πράγμα ιδιαίτερα καλό για την καρδιά, αφού, άλλωστε, τα τριγλυκερίδια αποτελούν μεγαλύτερο κίνδυνο για καρδιοπάθεια από τη χοληστερίνη. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη (Am J Clin Nutr, 2002, 76:57–64) συμπληρώματα με ηπατοϊχθυέλαια που περιέχουν ΕΡΑ και DHA μειώνουν τα τριγλυκερίδια και την πίεση του αίματος και κάνουν τα αγγεία πιο ελαστικά.

– Μειώνουν την τάση συγκόλλησης των αιμοπεταλίων, δρώντας, έτσι, προληπτικά κατά του κινδύνου καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου.

– Υπάρχουν αρκετές ενδείξεις ότι μειώνουν τις πιθανότητες αιφνίδιου θανάτου σε ασθενείς που έχουν υποστεί έμφραγμα. Ορισμένοι ερευνητές διατυπώνουν τη γνώμη ότι αρκεί καθημερινή λήψη λιγότερων των 1000mg EPA+DHA για να σωθούν 20 στους χίλιους εμφραγματικοί.

– Ανακουφίζουν από ορισμένα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και της ελκώδους κολίτιδας και βοηθούν στην αποφυγή υποτροπιασμών της πάθησης του Crohn. Η θεραπεία για τις παραπάνω περιπτώσεις θα πρέπει να διαρκεί για τουλάχιστον 10-12 εβδομάδες.

– Μελέτες in vitro και με ζώα έδειξαν ότι μειώνουν το σχηματισμό νεοπλασιών, εμποδίζουν την ανάπτυξη του καρκίνου, ενισχύουν την απόπτωση και τον προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο και έχουν αντι-αγγειογενητική δράση.

Μέχρι στιγμής μόνο μία προκαταρτική μελέτη σε ανθρώπους έχει γίνει, η οποία έδωσε θετικά αποτελέσματα στον καρκίνο του στήθους. Φυσικά χρειάζονται και άλλες μελέτες, ώστε να εξαχθούν ασφαλέστερα συμπεράσματα.

Τα EPA και DHA βοηθούν επίσης τους καρκινοπαθείς να μειώσουν ή να σταματήσουν την απώλεια μυϊκής μάζας, πράγμα ιδιαίτερης σημασίας για τη φύση της ασθένειας.

– Μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στη μείωση της υπέρτασης, λαμβανόμενα μαζί με άλλα κατάλληλα συμπληρώματα, όπως μαγνήσιο, κάλιο, CoQ10, στα πλαίσια μιας αντιυπερτασικής δίαιτας.

– Λόγω των αντιφλεγμονικών ιδιοτήτων τους ενδέχεται να μειώνουν τις κρίσεις άσθματος και να προστατεύουν τους μανιώδεις καπνιστές από το εμφύσημα.

– Βοηθούν στην αποφυγή απόρριψης μεταμοσχευθέντων νεφρών.

– Υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορούν να βοηθήσουν σε περιπτώσεις στηθάγχης.

– Σε συνδυασμό με το GLA (Ωμέγα-6 λιπαρό οξύ) βελτιώνουν τη ζωτικότητα και βοηθούν ασθενείς με το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης. Σχετική μελέτη διάρκειας 3 μηνών έδωσε θετικά αποτελέσματα στο 85% των περιπτώσεων. O ίδιος συνδυασμός (σε αναλογία 1 ΕΡΑ προς 4 GLA) έδωσε καλά αποτελέσματα, τόσο στον περιορισμό σχηματισμού λίθων των νεφρών, όσο και στον περιορισμό της υπερασβεστιουρίας (J Urol, 1993, 149:253A).

– Φαίνεται ότι υπάρχει σχέση μεταξύ Ωμέγα-3 λιπαρών οξέων και πνευματικής υγείας, γενικά, και κατάθλιψης ειδικότερα, πράγμα καθόλου παράξενο αν σκεφθούμε ότι το 50% και πλέον των εγκεφαλικών μας κυττάρων αποτελείται από λιποκύτταρα.

Σε άρθρο τους στο American Journal of Clinical Nutrition οι Joseph Hibbeln και Norman Salem του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ συνέδεσαν τις συνεχώς αυξανόμενες περιπτώσεις κατάθλιψης κατά τα 100 τελευταία χρόνια στη Β. Αμερική με τη συνεχώς μειωμένη λήψη των Ωμέγα-3 κατά το ίδιο χρονικό διάστημα.

Oι ίδιοι επιστήμονες, εξ άλλου, ανακάλυψαν ότι οι κάτοικοι παραλιακών περιοχών, όπου η κατανάλωση ψαριού είναι υψηλή, υποφέρουν από κατάθλιψη πολύ λιγότερο από τους κατοίκους ηπειρωτικών περιοχών, όπου η κατανάλωση ψαριού είναι χαμηλή.

Χαμηλά επίπεδα DHA έχουν επίσης συσχετισθεί με την γεροντική άνοια και το Alzheimer, με την απώλεια μνήμης και με προβλήματα όρασης (η συγκέντρωση DHA είναι υψηλή στη φαιά ουσία του εγκεφάλου και στον αμφιβληστροειδή).

Σε έρευνα με ηλικιωμένους ασθενείς από Alzheimer στη Σουηδία βρέθηκε ότι είχαν χαμηλά επίπεδα DHA στο αίμα, ενώ μελέτες στην Ιαπωνία έδειξαν σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων της γεροντικής άνοιας σε ασθενείς που έλαβαν συμπληρώματα DHA.

Τέλος, είναι ενδιαφέροντα τα αποτελέσματα πρόσφατης μελέτης, σύμφωνα με την οποία τα μωρά, των οποίων οι θηλάζουσες μητέρες είχαν πιο υψηλά επίπεδα ωμέγα 3, ήσαν πιο ήρεμα, είχαν πιο ήσυχο ύπνο και είχαν λιγότερη υπνηλία αμέσως μετά το ξύπνημα (Amer J Clin Nutr, 2002, 76:608-13).

– Το EPA και DHA βοηθούν στην επίτευξη καλύτερων αθλητικών επιδόσεων, λόγω της αντιφλεγμονικής δράσης τους και της μείωσης της πηκτικότητας του αίματος, με αποτέλεσμα καλύτερη τροφοδότηση των ιστών με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά.

Εξ άλλου, σύμφωνα με ορισμένες μαρτυρίες αθλητών και φυσιοθεραπευτών (κυρίως από Δανία), τα ωμέγα 3, σε συνδυασμό με borage oil (ωμέγα-6), βιταμίνες A, B-6, C, E, και τα μέταλλα σελήνιο και ψευδάργυρο, είναι αποτελεσματικά για επαναλαμβανόμενες φλεγμονικές κακώσεις των αρθρώσεων, γνωστές σαν “χέρι του τενίστα” και “χέρι του γκολφίστα”.

Τα αποτελέσματα είναι ορατά μέσα σε 2-3 εβδομάδες, ενώ οι σοβαρότερες περιπτώσεις απαιτούν περισσότερο χρόνο. – Φαίνεται ότι είναι αποτελεσματικά κατά της δυσμηνόρροιας. Σε μία μελέτη που έγινε με έφηβες, χορηγήθηκαν EPA, DHA και βιταμίνη Ε. Μετά δύο μήνες ο πόνος περιόδου μειώθηκε σημαντικά (Amer J Obst Gyn, 1996, 174: 1335-1338).

– Yπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι, τόσο τα EPA και DHA, όσο και τα ωμέγα-6 λιπαρά οξέα (Λινολεϊκό οξύ, GLA) βοηθούν ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας, επιμηκύνοντας τις περιόδους ύφεσης και μειώνοντας τον αριθμό και την ένταση των κρίσεων (Neurology, 1984, 34:1441-5).

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

– Πολλές από τις μελέτες που έχουν γίνει για τη διερεύνηση των ιδιοτήτων των EPA και DHA έχουν χρησιμοποιήσει υψηλές δοσολογίες (άνω των 2500 ή άνω των 5000 mg). Αυτό στην καθημερινή πράξη δεν είναι πάντα εύκολο.

Η καλύτερη λύση θα ήταν, ίσως, η παράλληλη αύξηση κατανάλωσης ψαριών (λιπαρών κατά προτίμηση) ή η χρήση λινελαίου (flaxseed oil) ή και ολόκληρων σπόρων λίνου.

Το λινέλαιο είναι μια εξαιρετική πηγή ωμέγα-3 λιπαρών οξέων. Το λινέλαιο μπορεί να χρησιμοποιείται και σε σαλάτες, ποτέ όμως στο μαγείρεμα, γιατί καταστρέφεται από τις υψηλές θερμοκρασίες. Επίσης θα πρέπει να βρίσκεται πάντοτε σε σκούρες ερμητικά κλεισμένες φιάλες, γιατί οξειδώνεται πολύ εύκολα. Βεβαιωθείτε ότι αγοράζετε από οίκο που προσέχει ιδιαίτερα την ποιότητα των προϊόντων του. Oι αεροστεγείς κάψουλες (softgels), πάντως, προστατεύουν καλύτερα το λινέλαιο.

– Τα προϊόντα που περιέχουν EPA και DHA θα πρέπει να περιέχουν και βιταμίνη Ε για προστασία από τις οξειδώσεις. Άτομα που ζουν σε μολυσμένο περιβάλλον ή καπνίζουν πολύ ή έχουν κακή διατροφή (fast food, έτοιμα φαγητά) καλό είναι να λαμβάνουν τα προϊόντα αυτά με επιπρόσθετη βιταμίνη Ε ή με αντιοξειδωτικά προϊόντα, για προστασία των EPA και DHA από τις οξειδώσεις μέσα στο σώμα. Τα άτομα αυτά, ούτως ή άλλως, χρειάζονται, γενικώς, αντιοξειδωτική προστασία.

ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ – ΠΡOΦΥΛΑΞΕΙΣ

Τα EPA και DHA και το Άλφα λινολενικό οξύ δεν έχουν τοξικότητα.

Λόγω των αντιθρομβωτικών τους ιδιοτήτων θα πρέπει να λαμβάνονται με προσοχή από τους αιμοφιλικούς και όσους λαμβάνουν αντιθρομβωτικά φάρμακα, και να διακόπτονται πριν από μία εγχείρηση.

Παιδιά τα οποία έχουν συχνές αιμορραγίες μύτης θα πρέπει να κάνουν περιορισμένη κατανάλωση μουρουνέλαιου ή άλλων ιχθυελαίων.

“